Wolk 1 Wolk 2 Wolk 3

Over de luchtoorlog

Bombardementen, beschietingen, luchtalarmen en neerstortende vliegtuigen waren onderdeel van het angstige dagelijkse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nederland vormde tijdens de bezettingsjaren de westgrens van het Derde Rijk en het was door zijn ligging tussen Engeland en Duitsland een belangrijke aanvliegroute voor geallieerde vliegtuigen. De luchtoorlog speelde zich daardoor in alle hevigheid boven ons land af. Ook op de grond kreeg men daar het nodige van mee. Er werden op meer dan duizend dagen luchtactiviteiten gemeld en Nederland werd ruim zeshonderd keer vanuit de lucht gebombardeerd. Rond de 6000 militaire vliegtuigen kwamen tussen 1939 en 1945 in ons land naar beneden. Veel crashes hebben een onuitwisbare indruk achtergelaten. 

Slachtoffers van de luchtoorlog in Nederland

De verliezen tijdens de oorlog in de lucht waren groot. Bij de operaties stortten ruim zesduizend toestellen neer, waaronder bijna 4200 geallieerde vliegtuigen en ongeveer 1900 toestellen van de Luftwaffe. Alleen al aan geallieerde zijde kwamen daarbij 20.600 Britten en 4.200 Amerikanen om het leven. In Nederland kwamen zo'n tienduizend burgers om het leven bij luchtaanvallen en -beschietingen. 

Slachtoffers in Friesland

In Friesland en omliggende wateren zijn zo’n 650 vliegtuigen neergestort. In bepaalde periodes waren er ontzettend veel crashes. Bijvoorbeeld tijdens de Thousand Bomber Raids in de zomer van 1942. Middels aanvallen met duizend bommenwerpers tegelijk probeert de Britse luchtmacht de vijand te overrompelen en meer bommen doel te laten raken. Door de thousand bomber raid op Bremen op 25 juni 1942 telt deze maand het hoogste aantal vliegtuigcrashes in Friesland. De Royal Air Force stopt al snel weer met deze tactiek; de verliezen zijn te groot.

Crashes per maand

Eind 1942 sluiten de Verenigde Staten en Groot-Brittannië een samenwerkingsdeal.
Vanaf vliegbases in Engeland bombarderen ze zoveel mogelijk dezelfde doelen – de Amerikaanse USAAF overdag, de Britse Royal Air Force ’s nachts. 

Een Amerikaans jachtvliegtuig, de Mustang P-51, zorgt begin 1944 voor een ommekeer. Door zijn lange actieradius kan dit vliegtuig bommenwerpers escorteren tot voorbij Berlijn. Daardoor worden de missies effectiever. In 1944 zijn er zoveel Mustangs dat de verdediging van de Duitse Luftwaffe steeds meer tekortschiet.

De tien meest gecrashte vliegtuigen in Friesland

12 nationaliteiten

De neergestorte vliegers in Friesland hebben samen twaalf nationaliteiten. Sommige buitenlandse vliegers hebben zich vrijwillig aangesloten om te helpen vechten. Maar duidelijker is het aandeel van het Britse Gemenebest: bij de Royal Air Force vliegen onder anderen Canadezen, Australiërs, Nieuw-Zeelanders en zelfs Zuid-Afrikanen. De Canadezen leveren een enorme bijdrage – zij maken bijna een derde uit van alle vliegers van de Britse luchtmacht.

Slachtoffers per land van herkomst

Slachtoffers per leeftijd

There's a link death cannot sever - love and remembrance last forever. 

Spreuk op het graf van flight sergeant S.C. Camp