Tijdens de oorlogsjaren zijn veel geallieerde en Duitse vliegtuigen neergestort in Friesland en de omliggende wateren. De omgekomen bemanningsleden van deze toestellen werden meestal begraven op de dichtstbijzijnde begraafplaatsen. De overlevenden gingen in krijgsgevangenschap of doken onder met behulp van het verzet. Talloze vliegers worden tot op de dag van vandaag vermist. Sommigen van hen zijn tijdens de bezetting als onbekenden begraven.
Foto: namen van in Friesland begraven geallieerde militairen.B. Reitsma
Slachtoffers van de luchtmachten van het Britse commonwealth zijn na de oorlog meestal niet op verzamelbegraafplaatsen herbegraven. De Britten, Nieuw-Zeelanders, Australiërs, Zuid-Afrikanen en Canadezen rusten tot op de dag van vandaag, samen met Polen en Tjechen op 57 verschillende begraafplaatsen in de provincie. Van 511 van hen is de naam bekend; de overigen hebben een naamloos graf. De kenmerkende witte headstones, die ondermeer door de Commonwealth War Graves Commission worden verzorgd, zijn zowel een eerbetoon als een gedenkteken.
Foto: Graven van geallieerde militairen op de begraafplaats van Huizum.
Graven van omgekomen geallieerde vliegers op de begraafplaats in Bergum.
Britse Oorlogsgraven IWC (Commonwealth
War Graves Commission).
Overzicht van geallieerde graven op de begraafplaats Sint Jacobiparochie. In het overzicht werd melding gemaakt van Kleiner die op 25 oktober 1946 werd opgegraven en werd herbegraven op de Israëlische begraafplaats in Leeuwarden. Harry Kleiner, een Joodse Engelsman vloog als boordwerktuigkundige bij de Royal Air Force.
Amerikaanse militaire begraafplaats Margraten.
Duitse graven op de noorderbegraafplaats in Leeuwarden.
Oorlogsgraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselstein.
Groepsfoto van Duitse vliegers. 2e van links piloot H. Mundt, vermist sinds 11 december 1943.
Voorlopig houten grafkruis bij het graf van Sergeant Kenneth Stoddart Preston van het 150ste Squadron van de Royal Air Force. Preston werd begraven op de algemene begraafplaats in Kollum, vak oost, rij 3, nr. 58. Na de oorlog werden alle voorlopige grafmarkeringen vervangen door een officiële witte steen.
Correspondentie N.V. Timmerfabriek v.h. Gebr. Scheer met de burgemeester van Wymbritseradeel over de levering van negen eiken grafkruizen. Den Haag, 24 april 1944.
Grabmeldung J.B. Simpson. Pietersbierum, 15 augustus 1943. De melding werd opgemaakt door Duitse militairen ter plaatse en daarna verzonden aan de administratieve gravendienst van de Duitse Wehrmacht.
In Friesland zijn veel oorlogsmonumenten te vinden, die herinneren aan de gebeurtenissen en de slachtoffers. Nationaal Comité 4 en 5 mei maakt het mogelijk voor scholen om zo'n monument te adopteren. Door een monument te adopteren, gaat de lokale oorlogsgeschiedenis voor leerlingen leven: ze ontdekken het verhaal achter een oorlogsmonument in hun buurt. Ze leren wat herdenken is en waarom het belangrijk is om de verhalen uit de oorlog door te geven.
Bekijk alle oorlogsmonumenten (filter op Friesland)